Bomen worden vaak de longen van onze planeet genoemd. Dat komt omdat ze in staat zijn kooldioxide uit de atmosfeer op te nemen en zuurstof af te geven door middel van fotosynthese. Maar daar houdt het niet op. Bomen spelen ook een belangrijke rol bij het reinigen van de lucht door verontreinigende stoffen uit de atmosfeer op te nemen en de lucht te zuiveren. De vervuiling in de lucht kent vele bronnen, zoals de industrie, intensieve landbouw, (vlieg)verkeer en bosbranden. Deze luchtverontreiniging kan allerlei gezondheidsproblemen veroorzaken, waaronder ademhalingsproblemen, hart-, vaat- en longziekten en kanker. In dit artikel bekijken we de werking van groen op het zuiveren van de lucht.
Bomen en hun zuiverende werking
Bomen zijn natuurlijke luchtzuiveraars die de schadelijke effecten van vervuiling helpen verminderen. In relatie tot gezondheid gaat het voornamelijk om het verminderen van de effecten van fijnstof, roet, stikstofdioxide en ozon. Bomen hebben direct invloed op de concentraties van deze stoffen door depositie (afzet) of dispersie (opname) en de beïnvloeding van de luchtstroming.
Bomen zuiveren de lucht op meerdere manieren:
-
Absorberen van verontreinigende stoffen: planten hebben poriën in hun bladeren die verontreinigende stoffen uit de lucht kunnen opnemen. Zo absorberen ze schadelijke gassen zoals koolmonoxide, stikstofoxide en zwaveldioxide. Dit zijn stoffen die vooral ademhalingsproblemen bij mensen veroorzaken.
-
Filteren vervuilde luchtdeeltjes: planten zijn in staat zwevende deeltjes in de lucht op te vangen. Dit zijn kleine (roet en fijnstof) deeltjes, veelal afkomstig van industrie en verbranding. Deze vormen allerlei gezondheidsproblemen zoals dementie en kanker. Kijken we naar specifiek alleen bomen dan zuiveren ze deze deeltjes op in de groene plantdelen zoals bladeren, jonge twijgen en de schorsplaten.
-
Bomen geven zuurstof af in de lucht, wat essentieel is voor de menselijke gezondheid en het leven op aarde. Zuurstof is niet alleen nodig voor ademhaling. Het helpt ook de lucht te zuiveren door verontreinigende stoffen te oxideren en zo hun schadelijke effect te verminderen.
-
Afbreken van verontreinigende stoffen: planten hebben het vermogen om verontreinigende stoffen af te breken via een proces dat fytoremediatie wordt genoemd. Dit betekent dat ze schadelijke chemicaliën kunnen omzetten in minder schadelijke stoffen. Zo zijn er veelbelovende onderzoeken gaande om met het behulp van planten PFAS uit de bodem te reinigen.
Goede soortkeuze beperkt hooikoorts klachten
Bomen verminderen luchtverontreiniging. Dat is een goede zaak. Echter, er zijn ook mensen die allergisch zijn voor bepaalde soorten pollen van bomen (hooikoorts). Soortkeuze is hierin van belang en goed advies is onontbeerlijk. Over het algemeen speelt dit in een beperkte periode in het voorjaar bij droge lucht. Een verstandige sortimentskeuze en een in soort gevarieerde aanplant kan de gevolgen van hooikoorts beperken.
Gedrag en slimme keuze
Tal van studies hebben aangetoond dat een groene omgeving een aanzienlijke positieve invloed kan hebben op de luchtkwaliteit. Niet alleen door het luchtzuiverende vermogen maar ook door gedragsverandering. Zo stimuleert een groene omgeving de keuze van de fiets boven het gebruik van de auto. Op die manier draagt een groene omgeving direct bij aan schonere lucht. Ook vertraagt groen het verkeer en beperkt daarmee de uitstoot. Door groen toe te passen op plaatsen waar de vervuiling ontstaat, compenseer je heel direct de vervuiling. De grootste winst valt te behalen met de aanplant van bomen, simpelweg door de exploitatie van bladmassa en bladvolume. Het planten van bomen langs het wegennet beperkt direct de hoeveelheid stikstofdioxide in de atmosfeer. Het ter plekke afvangen van fijnstof is de voornaamste functie van een boom op het gebied van luchtzuivering.
Kortom, bomen spelen een cruciale rol bij het absorberen van tal van stoffen. Voornamelijk stoffen als koolmonoxide, stikstofoxide en zwaveldioxide. Bomen leveren hiermee een directe dienst aan de mens. Daarnaast helpen zij de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer te verminderen. Het belang van bomen in het zuiveren van de lucht kan niet worden onderschat. Inspanningen om bossen te beschermen en bomen aan te planten op verstandige wijze moet dan ook prioriteit krijgen. Zo voorkomen we dat menselijke activiteiten het klimaat verder schaden.
In de volgende delen van de artikelenreeks Bomen en hun ecosysteemdiensten gaan we in op andere positieve effecten van bomen op de omgeving.
Dit blog maakt onderdeel uit van de artikelreeks ‘Bomen en hun ecosysteemdiensten’ waarin we de verschillende ecosysteemdiensten die bomen leveren ten gunste van de mens nader uitleggen. In deze artikelen aandacht voor de bijdrage van bomen aan het oplossen van milieuproblemen van deze tijd zoals waterbeheer, hittestress, CO2, luchtkwaliteit, biodiversiteit en leefomgeving.
