Vormbomen zijn unieke objecten, die over het algemeen niet al te groot worden, maar wel perfecte oplossingen bieden voor tal van groenwensen. Denk bijvoorbeeld aan het creëren van privacy in de tuin of het creëren van groenvolume zonder het zicht te verliezen. De juiste vormboom op de juiste plaats geeft structuur aan de omgeving en bovendien een karakteristieke uitstraling. In dit artikel leggen we uit hoe vormbomen ‘gemaakt’ worden, welke verschillende vormen we onderscheiden en voor welke specifieke toepassingen vormbomen extra aantrekkelijk zijn. Ook in de winter vormen vormenbomen sterke architecturale elementen in de buitenruimte en kunnen als sterk contrast (juxtapositie) dienen ten opzichte van wildere losse beplantingen met bijvoorbeeld siergrassen en vaste planten.
Het geheim achter de vormen
Vormbomen zijn bomen die hun vorm gekregen hebben door middel van snoei. Het creëren van perfecte vormen is een kunst op zich. Het begint allemaal met een zorgvuldige selectie van de juiste boom. Van belang hierbij zijn of de vertakkingen op de juiste plaats zitten en of de boom voldoende groeikracht heeft om in de toekomst aan hoge eisen te voldoen. In de winter worden de geselecteerde bomen verplaatst naar de bomenschuur. Hier begint het eigenlijke vormgevingsproces. De bomen worden voorzien van een frame gemaakt van bamboestokken. Elk model en type vormboom heeft een passend frame. Nu komt het delicate werk van het weven van het frame in de boom. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de natuurlijke vertakking die de boom al heeft. Alle bruikbare takken en takjes worden zorgvuldig aan het frame bevestigd, terwijl de overige takken worden verwijderd. Dit zorgt voor de gewenste vorm en structuur van de boom. Tot slot worden de bomen weer teruggeplaatst in de grond. De komende jaren hebben ze regelmatig onderhoud nodig, waaronder minimaal een keer per jaar snoeien. Herhaaldelijke snoeibeurten leiden tot intensivering van de vertakking. Hoe vaker gesnoeid wordt, hoe vaster en compacter het resultaat.
Iedere vorm is uniek
Bol, cilinder, piramide, blok, scherm of dakvorm; vormbomen zijn er in alle soorten en vormen. In de boomkwekerij onderscheiden we onderstaande vormen:
Er zijn talloze vormen, zowel met als zonder stam, in de kroon-maat die maar gewenst is. Vanwege hun kunstmatige vorm moeten vormbomen wel bijgehouden worden door middel van snoeien of scheren. Kies je voor een oudere vormboom dan heb je het voordeel dat enkel nog onderhoudssnoei nodig is. De leiconstructie is niet meer nodig en begeleidingssnoei is in het verleden uitgevoerd. Een normale ondersteunende constructie voldoet bij oudere leibomen.
Gewone bomen – bijzondere vormen
Speciale aandacht verdienen de ‘gewone’ bomen die we via snoei in ‘ongewone’ vormen dwingen. Waar in het verleden vooral de Platanus (plataan) en de Tilia (linde) in aanmerking kwamen om gevormd te worden, zijn we er tegenwoordig wel achter dat veel soorten geschikt zijn. Denk bijvoorbeeld aan de meerstammige plataan in dakvorm . Goed bruikbaar zijn ook Carpinus betulus (de gewone haagbeuk), Parrotia persica (Perzisch ijzerhout), de witte moerbei (Morus alba), Prunus dulcis (amandelboom) en de Pyrus (peer). Om er maar een paar te noemen.
Privacy en biodiversiteit
In het verleden hadden vormbomen een specifieke functie. Ze werden ingezet voor erfafscheidingen, voor schaduw of beschutting. Maar het waren ook statussymbolen waar jarenlang tijd en energie in werd gestoken en die bovendien de macht van de mens over de natuur symboliseren. Vandaag de dag zijn het juist andere eigenschappen, zoals de dichtheid, de sfeer- en beeldbepalende kwaliteiten en het karakter van de boom die vormbomen populair maken. Vormbomen zijn compact en vragen daardoor niet meer ruimte dan je ze wilt geven. Het kroonvolume is over het algemeen bescheiden van omvang, wat inhoudt dat ook het wortelvolume niet al te groot is. Dit maakt ze goed in te zetten in zowel grote als kleine tuinen, op een terras, langs lanen, in parken en in de openbare ruimte. De vormbomen bieden in een tuin privacy doordat ze het zicht op de tuin wegnemen. Tegelijkertijd creëren vormbomen groenvolume zonder dat bewoners in de tuin in de schaduw moeten zitten of op het uitzicht inleveren. Op een terras biedt de dakvorm vaak juist wel de gewenste schaduw. De vele strakke vormen passen in zowel klassieke als moderne tuinen. In de openbare ruimte waar de ondergrondse ruimte beperkt is, bieden vormbomen vaak uitkomst.
In de buitenruimte zorgen vormbomen voor structuur. De samenhang die met vormbomen aangebracht wordt, vormen het hele jaar voor herkenning. In een beperkt beschikbare ruimte bieden vormbomen een groene omgeving en nestgelegenheid voor vogels, insecten en andere kleine dieren.
Klik hier voor méér inspiratie!
