De paardenkastanje, wie heeft niet als kind in de herfst met de vrucht gespeeld? Met een paar houten prikkers en bolletje wol een spinnenweb maken is wel een echte klassieker. In de landschapsarchitectuur passen we de paardenkastanje toe om de monumentaliteit voor laan of park. Ook is de boom ecologisch van belang, als bron van voedsel.
Oorsprong en herkenbaarheid
Aesculus x carnea ‘Briotii’ is een bladverliezende boom die behoort tot de familie Sapindaceae. Hij is algemeen bekend onder de Nederlandse naam rode paardenkastanje. De rode paardenkastanje is een kruising tussen Aesculus hippocastanum en Aesculus pavia. Over de eerste kruising tussen deze twee paardenkastanjes is weinig bekend, maar de vrijwel identieke cultivar ‘Briotii’ is geselecteerd in 1858 in Trianon, Frankrijk. Aesculus x carnea ‘Briotii’ heeft de kroonvorm en bladeren van Aesculus hippocastanum en de gekleurde bloemen van Aesculus pavia.
Een opmerkelijk kenmerk van paardenkastanjes zijn de extreem grote winterknoppen, waarin de bladeren opgevouwen zitten en de bloem al in de knop aanwezig is. Bij het uitlopen zorgt dit voor een spectaculair beeld. Mede omdat bij het jonge frisgroene schot de bloem al aanwezig is, zien we in het voorjaar de takken vaak als snijgroen in bloemenwinkels.
Deze boomsoort kan 10 tot 15 meter hoog worden en heeft een dicht bladerdek met een ronde kroonvorm van 10 tot 15 meter breed. De cultivar ‘Briotii’ heeft een meer ovale vorm en is daarmee zeer geschikt als laanboom. De bladeren zijn groot en handvormig samengesteld, meestal bestaande uit vijf tot zeven blaadjes met een glanzende, donkergroene kleur. Naast de productie van vruchten, gelijkend op die van de tamme kastanje maar met nauwelijks stekels op de bolster, zijn de bladmerken hoefijzervormig, met spijkergaten en al. Hiermee is het direct helder waar de naam -paardenkastanje- op gebaseerd is.
Toegevoegde waarde voor het ecosysteem
Aesculus x carnea ‘Briotii’ staat bekend om zijn prachtige bloemen, die felrood zijn en in het late voorjaar in grote pluimen verschijnen. De talrijke bloemen zijn groot en opvallend, waardoor ze een hoge sierwaarde hebben in tuinen en parken. De kleur rood in de bloem is hoe dan ook een weinig geziene kleur in de natuur. Ook verschijnen ze op een moment dat er veel hommels en bijen aanwezig zijn. Sta je tijdens de bloei onder de boom dan hoor je een eindeloos gezoem van hongerige insecten. De grote knoppen worden in de winter met name door goudvinken gewaardeerd, die pikt de knop kapot en eet de inhoud op. Ook voorziet de schilferende bast insecten van winterdekking. De paardenkastanje vervult zo, net als andere leden van de familie Sapindacea, een belangrijke functie in het ecosysteem. In de herfst produceert de boom een kleine, stekelige vrucht die één of twee zaden bevat. De vrucht is niet eetbaar voor mensen, maar is een voedselbron voor wilde dieren zoals zwijnen, eekhoorns en vogels.
Toepassing en gebruik
De rode paardenkastanje is een mooie en waardevolle boomsoort die met name gewaardeerd wordt om zijn talrijke bloemen. Paardenkastanjes werden in het verleden veel door landschapsarchitecten toegepast vanwege de monumentaliteit in parken, grote tuinen en lanen.
